مجله آفتاب

از گوآتمالا تا اندونزی، زنان در جوامع محلی و همه‌ی مناطق‌ درمعرض تهدید تغییرات آب‌وهوایی حاصل از گرم شدن زمین، فعالیت‌های مبارزاتی پررنگی را انجام می‌دهند؛ مبارزه‌هایی که جایگزینی برای برنامه‌ی بین‌المللی پرهزینه‌ی مقابله با تغییرات اقلیمی هستند.

رهبران سیاسی در لندن، پاریس یا واشنگتن پیشرفتی در کند کردن روند تغییرات آب‌وهوایی ندارند. برای آنها تغییرات آب‌وهوایی تنها مسأله‌ای تئوریک است که یا در آینده‌ی دور روی می‌دهد یا روی کره‌ی زمین از نظر جغرافیایی آن‌قدر از آنها دور است که برایشان مهم نباشد.

اما تغییرات آب‌وهوایی کره‌ی زمین برای ساکنان جنگل‌های استوایی و جزایر محصور در اقیانوس‌ها مسأله‌ای عینی است. فعالان محلی و به‌خصوص زنان در این بخش‌های زمین محکم ایستاده‌اند و راه‌حل‌های اثرگذاری را برای مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی در جوامعشان به اجرا می‌گذارند. آنها سیاسی‌کاری نمی‌کنند بلکه تلاش می‌کنند تا نجات پیدا کنند.

از جنگل‌های بارانیِ گوآتمالا تا پاپوآ در گینه‌ی نو، جوامع روستایی زمین‌ و زندگی خود را بر اثر سیل، چرخه‌های جدید خشکسالی و هوای خشن حاصل از تغیرات آب‌وهوایی از دست می‌دهند.

تأثیرات ویرانگر پدیده‌های آب‌وهوایی برای زنان در خط مقدم این فضاهای در حال نابودی با این تغییرات چیزی انتزاعی نیست. آنها آینده‌ای از بیماری‌ها، سوءتغذیه و از دست دادن درآمد را به چشم می‌بینند.

در سرتاسر جهان، زنان و گروه‌های فعال سیاسی، اجتماعی، محلی، از فعالان ضدجنگل‌زدایی در اندونزی یا فعالان انرژی پاک در نیجریه، از جمله کسانی هستند که مبارزه‌ای جدی را برای حفظ محیط‌زیست پیگیری می‌کنند. آنها با وجود تهدید به قتل و آزار و اذیت دست از فعالیت نمی‌کشند چون زندگی خود و فرزندانشان به این مبارزه بستگی دارد.

آنها برخی از پررنگ‌ترین و موفق‌ترین پروژه‌های مقابله با تغییرات آب‌وهوایی را رهبری می‌کنند اما کمترین همیاری و توجهی از خیّران و منابع مالی مربوط به تغییرات آب‌وهوایی دریافت نمی‌کنند.

برای نمونه در تیمور شرقی، اندونزی، جنگل‌هایی با حجم بالای کربن ذخیره شده سوزانده و غارت می‌شود تا معادن و کشتزارهای بزرگ روغن پالم تأسیس شود. در این منطقه یک زن بومی شجاع زندگی خود را به خطر انداخته تا جلو پروژه‌های ویرانگر تأسیس معادن را بگیرد.

زنی به نام آلتا بائون به «مامان» ملقب شده و رهبر مبارزات زنان بومی «مُلو» شده است. او با برگزاری تحصن در چهار معدن در منطقه‌شان کمک کرده تا خانه‌ها و سرزمین‌های آبا و اجدادی ۱۹۰ خانواده‌ی بومی از شر شرکت‌های معدن حفظ شود. هر روز و برای بیش از یکسال، زنان در محل معدن‌ها تحصن کردند آنها در این تحصن به بافتن لباس‌های بومی خود از دستار و دامن پرداختند و جلو ورود کارگران و تجهیزات معدن را گرفتند.

آلتا بائون، در حال گفت‌وگو با اهالی روستایش. او در ۲۰۱۳ ، جایزه‌ی «انسان محیط‌زیستی» را دریافت کرد.

یک شب وقتی بائون به خانه می‌رفت تا از دختر خود نگهداری کند، سی مرد قداره‌کش او را محاصره کردند. آنها به تهدید به او گفتند که شرکت معدن آنها را استخدام کرده تا او را بکشند. او آنها را راضی کرد که حدود بیست دلاری را که همراه داشت از او بگیرند و او را به قتل نرسانند. البته این اوباش با قداره پای او را زخمی کردند و سرش را به درختی کوبیدند.

با وجود روبه‌رو شدن با این خطرات، بائون و همراهانش اعتراض خود را دنبال کردند و این در حالی بود که بودجه‌ی اهدایی بسیار ناچیزی برای این کار داشتند. در نهایت مبارزه‌ی آنها باعث شد تا شرکت‌های معدن پروژه‌های خود را متوقف کنند و جنگل پیرامون محل زیست این جوامع حفظ شود.

فعالیت‌های زنان مانند اینها در تیمور شرقی بسیار برجسته‌تر، آگاهانه‌تر، ارزان‌تر و مؤثرتر از ایده‌های پرهزینه‌ی بین‌المللی برای حفظ محیط‌زیست است. بودجه‌ی مقابله با گرم شدن زمین چهار سال پیش در همایش تغییرات آب‌وهوایی در کانکون تصویب شد. براساس این مصوبه کشورهای توسعه‌یافته برای مقابله با تغییرات آب‌وهوایی ۱۰ تا پانزده میلیارد دلار به کشورهای توسعه‌نیافته کمک می‌کنند. صرف‌نظر از اینکه این رقم بسیار کمتر از نیاز مقابله با این پدیده است، سازوگاری هم وجود ندارد تا این بودجه به دست افرادی مثل بائون برسد.

اگر حامیان مالی، به جای پروژه‌های چندین میلیون دلاری، روی پروژه‌های ارزان و کوچک سرمایه‌گذاری کنند می‌توانند اثر مثبت‌تری روی کنترل تغییرات آب‌وهوایی داشته باشند. با طراحی پروژه‌های حمایتی برای گروه‌های فعال محلی که ارقام کوچکی را به آنها برساند می‌توان تأثیر مثبتی روی فعالیت این گروه‌های محلی آسیب‌دیده از تغییرات آب‌وهوایی گذاشت.

درحال‌حاضر زیربناهای ضروری وجود دارند. هرساله سازمان‌های مستقل تأمین‌کننده‌ی بودجه، ده‌ها میلیون دلار را به سازمان‌‌های محلی تحت هدایت زنان انتقال می‌دهند. کمک‌های مالی کوچک، برخلاف وام‌های سنگین که قیود سنگینی هم دارند، چندان با شرایط دست‌وپاگیر روبه‌رو نیستند، این کمک‌های کوچک هزینه و روند انتقال سنگینی ندارند و به آسانی به دست زنان فعال می‌رسند.

با کمک مالی کمتر از پنج هزار دلار، این گروهِ زنان محلی در تیمور شرقی تأثیر مهمی در تغییرات آب‌وهوایی گذاشته‌اند. آنها اعتراضاتی را سازماندهی و از سرزمینشان دفاع کردند و اجازه‌ی تخریب جنگل را به شرکت‌های معدنی و نفتی ندادند و اکنون در حال آماده شدن برای تغییرات هستند و خود از مبلغان استفاده از انرژی خورشیدی و باد شده‌اند.

اما ظرفیت فعالیت آنها بیش از این است. پروژه‌های آنها ساده، ارزان هستند و امکان تقلید از آنها وجود دارد. آنها با پشتیبانی «بودجه‌ی سبز تغییرات آب‌وهوایی» و سایر برنامه‌های پشتیبانی مالی می‌توانند در قالب فعالیت محلی گام‌های مهمی برای مهار تغییرات آب‌وهوایی جهان بردارند.

راه‌حل‌هایی برای مهار تغییرات آب‌وهوایی وجود دارند، اما نه در اتاق‌های بزرگ و ساختمان‌هایی که اجلاس‌های بین‌المللی تغییرات آب‌وهوایی در آنها برگزار می‌شوند. این راه‌حل‌ها در خطوط مقدم نبرد برای حفظ کره‌ی زمین به کار گرفته می‌شوند؛ خطوط مقدمی که درحال‌حاضر پر از فعالان محلی سختکوش است، تغییرات آب‌وهوایی برای این مردم رویدادی دور یا در آینده نیست. حامیان مالی بین‌المللی باید روی مردمی که دارند هزینه‌ی تغییرات آب‌وهوایی را می‌پردازند و با این پدیده به مقابله برخواسته‌اند سرمایه‌گذاری کنند.

 

منبع: گاردین