مجله آفتاب

داغ مرگ معدنچیان سوما هنوز بر چهره‌ی ترکیه دیده می‌شود. از یک سو روزنامه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی منتقد دولت هر روز مطلبی درباره‌ی کوتاهی دولت و از دست رفتن جان ۳۰۱ کارگر معدن زغال سنگ منتشر می‌کنند و از سوی دیگر مقامات دولتی هر روز مراسمی به‌یاد قربانیان برگزار می‌کنند تا بگویند در این حادثه بی‌تقصیرند.

پیرمردی که در اتوبوس آکسارای نشسته می‌گوید امشب (سه‌شنبه) مراسم یادبود سوما در مرکز شهر استانبول برگزار می‌شود.

امشب جمعیت زیادی در میدانگاه روبروی شهرداری منطقه‌ی زیتون بورنو گردهم آمده‌اند. شهردار و مسئولان منطقه می‌آیند، دعا می‌خوانند و سخنرانی می‌کنند. مردم روی پله‌ها و زمین نشسته و دست‌ها را به آسمان بلند کرده‌اند. کارمندان شهرداری ماشین‌های حمل غذا را می‌آورند. قبلاً اعلام کرده‌اند که پس از برگزاری مراسم به شرکت‌کنندگان غذا می‌دهند. سخنرانی که تمام می‌شود همه در صف می‌ایستند و عده‌ای دور مراد آیدین، شهردار منطقه، حلقه می‌زنند. مردی با پسرکی روی ویلچر مقابل شهردار ایستاده. مراد آیدین بلافاصله به معاونان خود دستور می‌دهد برای انجام عمل جراحی کودک هر کاری که لازم است انجام شود.

مراد آیدین درباره‌ی فاجعه‌ی انفجار در معدن سوما به «شبکه آفتاب» می‌گوید: «خدا نصیب هیچ‌کس نکند چنین تلخی را، نه برای کشور ترکیه و نه برای هیچ ملت دیگری. ما این حادثه‌ی تلخ را تجربه کردیم و امیدواریم نه برای همسایه‌ها و نه هیچ کشور دیگری پیش نیاید.» او می‌گوید از مردم دعوت شده تا برای مراسم دعا حاضر شوند. «مردم هم حمایت کردند و آمدند برای آمرزش روح شهدا دعا کنند. امیدواریم روحشان در بهشت باشد. ما هر کاری از دستمان برآمد انجام دادیم.»

شهردار تأکید می‌کند که دولت هرآنچه در توان داشته برای جبران مشکلات مادی خانواده‌ی قربانیان هزینه کرده. «ما این تلخی را با مردم تقسیم کردیم تا حجم مصیبت را کاهش دهیم، قدرت مردم و دولت هر مشکل مادی را جبران می‌کند.»

روزنامه‌های منتقد اما هر روز از مسؤولیت دولت در بروز حادثه حرف می‌زنند. مراد آیدین می‌گوید: «هیچ اطلاعی از این که روزنامه‌های منتقد چه می‌گویند ندارم. ما فقط با مردم دست به دست داده‌ایم تا درد این فاجعه را تسکین دهیم.»

مردی که در صف دریافت غذا ایستاده می‌گوید: «دولت به همه‌ی نیازهای بازماندگان سوما رسیدگی می‌کند. کودکانشان امکان ادامه‌ی تحصیل دارند و کمک‌ها در بالاترین حد بازماندگان ارایه می‌شود.»

مرد میانسالی با موهای روشن، سیگار بر لب بالاهای پله‌های محل تجمع ایستاده و به جمعیت نگاه می‌کند. او معتقد است دولت پیش از بروز حادثه مسؤولیت‌هایی داشته که در انجام آن کوتاهی کرده است و همین منجر به بروز فاجعه شده است. «ما از جزییات اطلاعی نداریم. اما دولت بعد از حادثه هم هر چه کمک کند به حال قربانیان تفاوتی ندارد». سیگار را با نوک کفش خاموش می‌کند. «باید قبل از آن که کارگران بمیرند کاری انجام می‌شد. تا جایی که می‌دانم مجلس قانونی را برای امنیت بیشتر بخش‌هایی از معدن در دستور کار داشت اما بعداً از تصویب آن منصرف شدند و گفتند ضرورتی ندارد.» به گفته‌ی او این حوادث نه تنها در ترکیه که در بسیاری از کشورهای جهان اتفاق می‌افتد اما در همه‌ی موارد مسؤولان بعد از فاجعه به فکر چاره می‌افتند. «وقتی همه مردند فکر می‌کنند باید مشکلات را برطرف کنند، کمک مالی نمی‌تواند این حادثه را جبران کند.»

مردان و زنان غذا می‌گیرند و روی پله‌ها می‌نشینند به خوردن. مراسم تمام می‌شود.

استانبول و دیگر شهرهای ترکیه از سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت که فاجعه اتفاق افتاد حال‌وهوای دیگری پیدا کرده‌اند.

تصویر روبان سیاهی با نام سوما روی در همه‌ی مغازه‌ها و مراکز تجاری نصب شده است. شب‌های خیابان استقلال مثل همیشه نیست، صدای موزیک کمتر از شب‌های دیگر به گوش می‌رسد. روزنامه‌ها هر روز مقالاتی در نکوهش دولت منتشر می‌کنند.

شبکه‌ی تلویزیون NTV گزارشی از حال‌وروز قربانیان نشان می‌دهد. همسر یکی از درگذشتگان عکس‌های خانوادگی‌شان را نشان می‌دهد. همسرش تا سال پیش در قرقیزستان معلم بود اما وقتی به سوما بازگشتند دیگر نتوانست تدریس کند پس کارگر معدن زغال سنگ شد. پسر نوجوانی از پدرش می‌گوید که در عمق ۱۶۰۰ متری معدن جان داده است و حالا او و خانواده‌اش سرپرستی ندارند و پسرک باید به دنبال شغلی باشد تا خرج خانواده را درآورد.

پس از فاجعه‌ی سوما، جان گورکان پسر صاحب شرکت سوما به قتل غیرعمد متهم شده و اکنون در زندان است. تاجر هفتاد ساله‌ی صاحب شرکت مادر «سوما هلدینگ» هم بازجویی شده. او پیش از خصوصی‌سازی معدن اعلام کرده بود که هزینه‌ی تولید را از ۱۳۰ دلار به ۲۴ دلار در هر تن می‌رساند.

رسانه‌های ترکیه معتقدند سیاست‌های اقتصادی او منجر به بروز فاجعه‌ی انسانی شده است.

عکس از آسوشیتدپرس