مجله آفتاب

کافه‌ی فضل‌اله معیلی، دهه‌ی سی در لاله‌زار ساخته شد؛ کافه‌ای که پاتوق نویسندگان، بازیگران و کارگردانان آن زمان بود و چه بسیار هنرمندان قدیمی از این کافه خاطره گفته‌اند. در آن دوره روزنامه‌نگاران مصاحبه‌ی مجلات و روزنامه‌ها را در این کافه می‌گرفتند. اما حالا این کافه در حال فروریختن است. یکی از مغازه‌دارهای لاله‌زار می‌گوید: «دورش را حصار کشیدند و می‌خواهند بی‌سروصدا فاتحه‌اش را بخوانند.»

کافه‌ای که بخش مهمی از تاریخ لاله‌زار و ایرانی‌ها در آن رقم خورده، حالا بنایی است محصورشده و آماده‌ی تخریب. صاحب یکی از مغازه‌های فروش لوازم الکتریکی قسم می‌خورد شنیده که این کار با مجوز شهرداری انجام شده. او به تخریب این بنا معترض است: «به‌زودی همه‌ی لاله‌زار ویران می‌شود و چیزی از تاریخ آن باقی نخواهد ماند.»

کافه‌قنادی معیلی، از یادمان‌های دیروز تهران که حالا رمقی ندارد، زمانی از قنادی‌های برتر تهران به شمار می‌رفت و نان‌خامه‌ای‌های معروفی داشت، اما امروز ساختمانی پوسیده و درهم‌شکسته است.

همسایه‌های این کافه‌قنادی می‌گویند در سال‌های اخیر فضای آن کوچک‌تر شده بود، ولی تا سال ۹۲ هم‌چنان با نام قنادی معیلی به کار خودش ادامه می‌داد و در کنار فروش آبمیوه هم‌چنان نان‌خامه‌ای‌های خوبی عرضه می‌کرد که مشتری‌های قدیمی طالبش بودند، ولی در سال ۹۳ دیگر نتوانست یک‌تنه در برابر تغییرات بایستد و سرانجام تبدیل شد به مغازه‌ی فروش لوازم الکتریکی.

امید ترابی، پژوهشگری که درباره‌ی لاله‌زار تحقیق کرده، می‌گوید: «در آن روزهای آخر دیگر ظاهر قنادی خوبی را نداشت؛ بااین‌حال قرار بود که با اجرای طرح سازمان میراث فرهنگی و احیای دوباره‌ی لاله‌زار این کافه هم جانی دوباره بگیرد، اما نشد که بشود.» بخش‌هایی از ساختمان تخریب شده و معلوم نیست که بخش‌های دیگر چه زمانی با خاک یکسان می‌شود. ساختمان در آستانه‌ی احتضار است.

بنای معیلی معماری شاخصی داشت و مشتری‌ها برای رفتن به آن سر و دست می‌شکستند، ترابی می‌گوید: «از ویژگی‌های بارز معماری این بنا گوشه‌ی منحنی آن است که در اکثر چهارراه‌های احداث‌شده در دوره‌ی پهلوی دیده می‌شود و شاخص معماری وارتان در آن دوره است.»

یکی از لاله‌زاری‌ها بخش‌هایی از این بنا را نشان می‌دهد و می‌گوید: «این ساختمان بر اثر گودبرداری غیراصولیِ محل سینما ارم (مایاک، دیده‌بان، سهیلا) آسیب دیده، سینما مایاک هم جزو سه سینمای ابتدایی لاله‌زار بوده که فقدانش جای سؤال دارد. این سینما تحت مالکیت بنیاد مستضعفان بود.»

لاله‌زار حال زاری دارد این روزها، نه‌تنها بسیاری از سینماهای آن از کار افتاده‌اند که نماها و جداره‌ها هم آسیب‌های جدی دیده. خیابانی که قرار بود احیا شود و پاتوق هنرمندان باشد، حالا مرگ را انتظار می‌کشد.