شبکه آفتاب

نصرت‌الله وحدت کار خود را از تئاتر اصفهان آغاز کرد و عناصر همان شیوه‌ی نمایش را وارد کار فیلمسازی خود کرد. او که ابتدا کار سینما را با بازیگری آغاز کرد از معدود کارگردانان سینمای ایران است که در تمامی فیلم‌های خود نقش اول را برای بازی عهده‌دار بوده است. یکی از خصلت‌های تئاتر به سبک اصفهانی صحبت رودررو با تماشاگر است که در اکثر فیلم‌هایی که وحدت در آنها ایفای نقش کرده این رودررویی با تماشاگر در پایان فیلم به کار گرفته شده است. طنز اصلی‌ترین رویکرد وحدت در رودررویی او با مسائل به‌اصطلاح بغرنج خانوادگی بوده است. وحدت یکی از سه چهره‌ی معرف روستاییانِ به‌شهرآمده در سینمای ایران است. او با شخصیت «صفرعلی» گل کرد، همزمان که مجید محسنی با شخصیت روستایی ساده‌دلِ مدافع سنت‌ها و پرویز صیاد یک دهه بعد با شخصیت «صمد» به‌عنوان روستایی فرصت‌طلب نمایشگر روستاییانِ مهاجر بودند. او در دهه‌ی سی و چهل نقش مردانی را ایفا می‌کند که از زنان حمایت می‌کنند اما مورد سوءاستفاده و سوءظن قرار می‌گیرند. همین سوءظن فضای تعقیب و گریزی در فیلم‌هایش ایجاد می‌کند و او را به مکان‌هایی می‌کشاند که بیننده هر چه بیشتر شهر و شهروندی را کشف کند. حمایت از زنان آسیب‌دیده، قبول کمک به کسانی که بعداً شیاد از آب در می‌آیند و تلاش برای موفقیت در شهر با حاضرجوابی‌های خاص فرهنگ اصفهانی از موضوعات وحدت در فیلم‌های این دوره‌ی اوست. تلاش او برای باز نشان دادن فکر ایرانی و انعطاف او در برابر مسائل بغرنج و امید به تغییر و امکان رشد اجتماعی به‌دلیل وجود شانس در ممکلت از جمله روحیاتی است که در فیلم‌های وحدت دیده می‌شود. اما رقابت سینمای ایران با سینمای کمدی ایتالیایی در دهه‌ی پنجاه و هم‌زمانی افزایش برهنگی در فیلم‌های دهه‌ی هفتاد میلادی او را به سمت افزایش صحنه‌های کمدیِ تا حدودی تحریک‌کننده در برخی فیلم‌های آخرش کشاند و موضوعات سوءتفاهم‌برانگیز میان زوج‌ها در خانواده از مسائل اخلاقی و اختلافات سلیقه‌ای به اختلافاتی با ظنّ چندهمسری، معشوقه داشتن، نقص عضو جنسی و انتقام زنان از مردان همراه شد. در این میان بهر‌ه‌گیری بصری از نمایش اندام زنان در جهت پیشبرد داستان به پاشنه‌آشیلی برای جلوگیری از فعالیت او در بعد از انقلاب تبدیل شد و این هنرمند بداهه‌پرداز و سبک تئاتر اصفهانی از سینمای ایران حذف شد. تماشای فیلم‌های او می‌تواند درسی در دیالوگ‌نویسی طنز به شیوه‌ی اصفهانی باشد.

• در یک سال گذشته بسیاری از چهره‌های شناخته‌شده‌ی فرهنگ و هنر درگذشتند. چیزی که خواندید یکی از نوشته‌های یادنامه‌ای است که از برخی از این چهره‌ها در وبسایت شبکه آفتاب منتشر شده است. برای خواندن بقیه‌ی مطالب روی لینک‌های زیر کلیک کنید:
• به‌یاد همایون خسروی
• در سوگ اکبر عالمی
• به یاد بهمن مفید
• به یاد خسرو سینایی
• به یاد نجف دریابندری و هوشنگ کاووسی
• به یاد مسعود مهرابی
• به یاد منوچهر طیاب