مجله آفتاب

ادوین چوتا، در جنگلی که از حیات آن دفاع می‌کرد، کشته شد. حرص جهان توسعه‌یافته برای چوب سخت، روغن پالم، گاز طبیعی و گاوپروری در آمازون باعث مرگ انسان‌ها در مناطق بکر کره‌ی زمین می‌شود.

چوتا، فعال محیط‌زیست محلی در پرو، از دولت کشورش خواسته بود تا از او در برابر تهدیدهای به مرگ از طرف چوب‌برهای آمازون حمایت کند، چوب‌برهایی که به‌شکل مصیبت‌باری دهکده‌ی او را در عمق جنگل‌های بارانی آمازون محاصره کرده‌اند. بااین‌وجود چند روز پیش چوتا و سه فعال خوشنام دیگر از «انجمن آشنینکا پرو» در کوره‌راه‌های جنگلی در کمین قرار گرفتند و با شلیک گلوله کشته شدند. این بومیان از درون جنگل به برزیل می‌رفتند تا دوستان فعال محیط‌زیست خود را در آنجا ببینند. بیوه‌ی چوتا شش روز در رودخانه‌های منطقه سفر کرد تا خبر مرگ همسر و همفکرانش را به مرکز ایالت برساند.

مرگ چوتا یادآور هزینه‌ای است که فعالان محلی درنقاط دورافتاده‌‌ی کره‌ی زمین پرداخت می‌کنند تا در مبارزه‌ای سخت از جوامع خود در برابر استثمار و صنعتی شدن دفاع کنند. تقاضای جهانی برای منابع طبیعی در حال رشد است و بومیان از سوی کسانی که زمین‌ها، جنگل‌ها و رود‌هایشان را نابود می‌کنند تهدید می‌شوند و در خطر هستند و در نهایت به‌دست افرادی که مجازاتی هم نمی‌بینند کشته می‌شوند؛ البته گاهی هم مسؤولان دولتی در این کشتارها همدستی می‌کنند.

پرو مثال اصلی شرایط کنونی فعالیت برای دفاع از محیط‌زیست است؛ این کشور پس از برزیل، هندوراس و فیلیپین مقام چهارم را در کشتار فعالان محیط‌زیست دارد. براساس آمار فعالان «سازمان جهانی شاهدان» ۵۷ فعال محیط‌زیست از ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۳ در این کشور کشته شده‌اند. جنگل‌های بارانی بیش از نیمی از وسعت پرو را پوشانده‌اند اما این جنگل‌ها با شتاب در حال تراشیده‌شدن هستند تا اشتهای سیری‌ناپذیر جهانی برای چوب درختان جنگل و محصولات آن را ارضا کنند.

ناراحت‌کننده است، اما این پدیده تنها محدود به پرو نیست. سازمان جهانی شاهدان می‌گوید که از ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۳ بیش از نهصد نفر در ۳۵ کشور برای دفاع از محیط‌زیست یا حق زیست در زمینشان در برابر شرکت‌ها و سایر متجاوزان کشته شده‌اند. آمار این کشته‌ها در سال‌های اخیر رشد بیشتری داشته است. به طور متوسط هر هفته دو فعال محیط‌زیست در جهان کشته می‌شوند. اگر به این آمار کشته‌هایی که مرگشان گزارش نمی‌شود، اضافه شود تعداد کشته‌ها بالاتر هم می‌رود. فقط در ۱۰ مورد از این قتل‌ها پای متخلفان به دادگاه کشیده شده است.

دولت پرو قول داده که از جنگل‌های خود مراقبت کند. جنگل‌هایی که شصت درصد مساحت این کشور را در برمی‌گیرند و در وسیع‌ترین و بهترین مناطق جهان، که باید حفاظت شوند، قرار دارند. بهره‌برداری از زمین و فعالیت‌های مربوط به بهره‌برداری از جنگل در پرو عامل حدود نیمی از حجم سالانه‌ی انتشار گازهای گلخانه‌ای در این کشور است. در سال جاری و چند هفته پیش از قتل چوتا، پرو قراردادی را با نروژ به امضا رساند که به موجب آن نروژ پذیرفته که اگر پرو جریان تخریب جنگل‌ را در این کشور متوقف کند، در طول شش سال آینده بیش از سیصد میلیون دلار به این کشور پرداخت می‌شود.

اما قوانین سست، اعمال ضعیف قانون، فساد محلی و بی‌اهمیتی به حقِ زندگی بر زمین، برای سیصد هزار بومیِ‌ این جنگل‌ها در پرو، تهدیدی جدی برای هر ایده‌ی مثبت در این‌باره است. تضمین حق بومیان بر زمین، یکی از راه‌های مؤثر مهار جنگل‌زدایی است، اما دولت پرو درخواست‌های بررسی‌نشده‌ی این موضوع را، که حدوداً به بیست میلیون هکتار می‌رسد، مسکوت گذاشته است. در صورت حمایت و حفاظت از جوامع محلی، آنها می‌توانند مبارزه برای حفاظت از جنگل‌هایشان را ادامه دهند.

پرو ماه آینده میزبانی اجلاس مهم سازمان ملل درباره‌ی تغییرات اقلیمی است و احتمال می‌رود که صحبت درباره‌ی حفاظت از جنگل‌های جهان نقش مهمی در این اجلاس بازی کند؛ هرچند آنهایی که با همه‌ی وجودشان در مقابل جنگل‌زدایی ایستاده‌اند کشته شده‌اند. کارشناسان معتقدند دولت باید به آسیب‌پذیری فعالان محیط‌زیست توجه نشان دهد و از حق آنها برای حفاظت از زمین حمایت کند که به معنی افزایش تلاش‌ها برای مبارزه با چوب‌بریِ غیرقانونی و فساد اداریِ فراگیر، توسعه مدیریت بر جنگل‌ها و لغو قوانینی که به‌تازگی تصویب و باعث تضعیف حفاظت از محیط‌زیست شده است. در صورت انجام نشدن این موارد نتیجه مشخص است؛ کشته‌های بیشتر در مرزهای زیست‌بومِ پرو.

منبع: گاردین