صبح ۲۸ اکتبر ۱۹۵۴، مری ولش همینگوی، همسر چهارم ارنست همینگوی، در رختخواب بود که شنید شوهرش می‌گوید: «یه‌چیزی برنده شدم.»
«چی؟»
«یه‌چیز سوئدی.»
منظور او البته جایزه‌ی نوبل ادبیات بود، اما برای رمان‌نویس، این‌خبرها خیلی جذاب نبود: «دارم فکر می‌کنم بهشان بگم برید دنبال کار خودتون.» بعد مکثی می‌کند و می‌گوید: «ای داد بیداد، ۳۵ هزار دلاره (معادل ۲۴۰ هزار پوند امروز). آدم می‌تونه با ۳۵ هزار دلار حسابی خوشی کنه.»
هفته‌ی آینده بنیاد نوبل در استکهلم برنده‌های امسال برای پزشکی، فیزیک، شیمی و صلح و اقتصاد و ادبیات را اعلام خواهد کرد. تحقیقات بنیادین آنها برایشان شهرت و افتخار می‌آورد، ولی از نظر مالی هم خیلی بیشتر از ۳۵ هزار دلار همینگوی خیلی بیشتر به‌دست می‌آورند.
برنده‌های نوبل جایزه‌شان را چطور خرج می‌کنند؟ مبلغی که با نوسان سرمایه‌ی آلفرد نوبل ممکن است بالا و پایین بشود ولی در حال حاضر هشت میلیون کرون سوئد یا ۷۲۰ هزار پوند ارزش دارد. شاید برای برنده‌های جایزه‌ی نوبل، که تمام زندگی‌شان را وقف دانش و فضائل کرده‌اند، توهین‌آمیز باشد که بگوییم ارزش اصلی جایزه‌ی نوبل در ارزش مالی است.
بااین‌حال فیلیپ شارپ، برنده‌ی نوبل پزشکی در ۱۹۹۳ که با جایزه‌اش یک خانه تاریخی خریده، می‌گوید: «جایزه‌ی نوبل اساساً باعث افتخار است، اما پول هم بخش جذابی از این پروسه است.»
برخی دیگر از برنده‌های نوبل هم با پولی که از این جایزه نصیبشان شد برای خودشان سرگرمی‌ها و خوش‌گذرانی‌هایی فراهم کردند، برای مثال سر پل نرس، زیست‌شناس مشهور انگلیسی و برنده‌ی نوبل پزشکی ۲۰۰۱، وقتی پول این جایزه را گرفت برای خودش یک موتور کاوازاکی خرید (البته پیش‌تر گفته بودند هواپیمای اختصاصی خریده است که بعدها تکذیب شد). فرانکو مودیلیانی، برنده‌ی نوبل اقتصاد در ۱۹۸۵، به خودش وعده‌ی یک نوش‌خواری حسابی داده بود، اما بعدها با پول جایزه‌اش یک قایق بادبانی حسابی و نونوار خرید. ریچارد رابرتز، شیمی‌دان و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ۱۹۹۳، یک زمین چمن برای بازی کریکت خرید، زمینی که بعدها به شوخی و خنده به استادیوم علم مشهور شد.
آلبر کامو، برنده‌ی نوبل ادبیات ۱۹۵۷، خانه‌ای در جنوب فرانسه خرید تا بتواند در آسایش و آرامش کار کند (دو سال بعد در سانحه‌ی تصادف جانش را از دست داد.) یوجین اونیل، برنده‌ی نوبل ادبیات ۱۹۳۶، با استفاده از پول جایزه‌ی نوبل خانه‌ای به سبک آسیایی در کالیفرنیا ساخت و بهترین و مهم‌ترین نمایشنامه‌هایش را همان‌جا نوشت.
برای بسیاری دیگر که در کار تحقیقاتی و دانشگاهی هستند این پاداشی است که چندان به خوش‌گذرانی اختصاص پیدا نمی‌کند. درست مثل آلفرد یلینگ اتریشی و برنده‌ی نوبل ادبیات ۲۰۰۴ که در یک کلام گفت: «خب کمی استقلال و آرامش مالی.»
سر آنگوس دیتون که سال گذشته برنده‌ی نوبل اقتصاد شد تحقیقاتی درباره‌ی رابطه‌ی پول و قناعت انجام داده است، دیتون که ساکن امریکاست با سرمایه‌گذاری موافق است، هرچند در امریکا حتی برای پول جایزه‌ی نوبل هم باید مالیاتی به دولت داد.
برای بسیاری دیگر مثل سر جان اکر، برنده‌ی جایزه‌ی نوبل شیمی در ۱۹۹۷ که به‌طور مشترک این جایزه را به دست آورده بود، مبلغ جایزه‌ی نوبل آب‌باریکه‌ای شد برای کمک به بزرگ کردن بچه‌هایش: «همان‌طور که می‌دانید مبلغ جایزه‌ی من تقسیم شد و بعد هم بچه‌هایم مشغول درس و دانشگاه بودند و از این پول برای حمایت تحصیلی آنها در دوره‌ی کارشناسی ارشد استفاده کردم.»
اما در آن سال‌های آرمان‌گرایی، چهره‌هایی همچون ماری کوری (فیزیک، ۱۹۰۳) مبلغ نقدی این جایزه را صرف تحقیقات کردند. درباره‌ی برندگان جایزه‌ی صلح نوبل هم این اتفاق اغلب رخ داده است، باراک اوباما همان سالی که این جایزه را گرفت لیست بالابلندی از مؤسسه‌هایی را که به افراد کم‌توان کمک می‌کردند منتشر کرد، مؤسسه‌هایی که اوباما جایزه‌اش را به آنها بخشیده بود.
مادر ترزا (صلح، ۱۹۷۹)، نادین گوردیمر (ادبیات، ۱۹۹۱) و وله سوینکا (ادبیات، ۱۹۸۶) و گونتر بلابل (پزشکی، ۱۹۹۹)، که در کودکی شاهد بمباران درسدت بود، جایزه‌هایشان را یک‌جا صرف امور خیریه کردند.
بعضی‌ها مثل ساموئل بکت (ادبیات، ۱۹۶۹) خیلی به این جایزه فکر نمی‌کنند، او جایزه‌اش را بین آدم‌ها و رفقای نزدیکش تقسیم کرد. آلبرت اینشتین هم مبلغ جایزه‌اش را به همسر سابقش هدیه کرد.
برندگان جایزه‌ی نوبل مبلغ نقدی جایزه‌شان را در مراسم رسمی استکهلم دریافت نمی‌کنند. در واقع در این مراسم یک مدال طلای هجده‌عیار حکاکی شده و یک لوح تقدیر با امضای پادشاه سوئد دریافت می‌کنند. شاید دلیلش این است که بعد از مراسم رسمی ضیافتی برگزار می‌شود و حضور در این مهمانی با چک نقدی کار عاقلانه‌ای نیست. صبح روز فردا آنها به دفتر بنیاد نوبل می‌روند و روی صندلی آلفرد نوبل می‌نشینند و دفتر یادبود را امضا می‌کنند و می‌توانند امضاهای قدیمی و یادداشت‌های برندگان دیگر را ببینند و کمی هم درباره‌ی پول حرف می‌زنند. در بسیاری از موارد با یک انتقال ساده‌ی بانکی پول جایزه به حساب برنده واریز می‌شود و گاهی هم به دلیل قوانین مالیاتی کشورها در دو بخش، اما به‌هرحال پول جایزه در طول یک سال میلادی به دست برنده می‌رسد.
منبع: گاردین
خبر جذاب و شیرینی بود
ممنون